تصلا – هواپز یا سرخ کن هوایی که نام لاتین آن Air Fryer است. شاید بپرسید هواپز چیست ؟ هواپز دستگاهی است که شبیه به اجاق گاز رومیزی که در آن با استفاده از نیروی بخار هوا عملیات پخت و پز و سرخ شدن مواد غذایی انجام میشود. هواپز فیلیپس اولین داستگاه با این کارکرد است. در واقع شرکت فیلیپس اولین برند تولید تجهیزات لوازم خانگی است که هواپز را طراحی و تولید کرده است.
هواپز فیلیپس عملیات سرخ شدن مواد غذایی در این دستگاه به صورت بسیار عمیق و با روغن بسیار کم یا بدون نیاز به روغن برای برخی از مواد غذایی انجام میشود.
استفاده از این دستگاه و امکانات آن برای پخت غذا طی دو سال گذشته مورد استقبال بسیاری از مردم قرار گرفته است. به طوری که بر اساس آمار منتشر شده توسط یکی از گروههای تحقیقاتی تولید لوازم خانگی به نام NDP تا ابتدای ماه جولای در سال ۲۰۲۰ میلادی در بیش از ۴۰ درصد از خانههای آمریکا حداقل یک دستگاه هواپز استفاده میشده است.
در دستگاه هواپز میتوانید مواد غذایی مختلفی را از گوشت و مرغ یخ زده تا سیبزمینی سرخ کنید. همچنین از این دستگاه میتوانید برای پختن سبزیجات تازه و انواع غذاهای کبابی استفاده کنید.
لازم به توضیح است چون مکانیسم پخت و سرخ شدن مواد غذایی در هواپز به صورت استفاده ا هوای گرم چرخشی است از این رو پخت مواد غذایی یا بدون روغن و یا مصرف روغن بسیار محدود و کم انجام میشود. به همین دلیل این دستگاه برای پخت غذاهای رژیمی برای افرادی که از رژیمهای غذایی مختلف تبعیت میکنند و قصد کاهش وزن دارند انتخاب مناسبی است.
هواپز چیست ؟
هواپز معمولا از سه قسمت تشکیل شدهاند. بخش بالایی که در آن یک فن و مکانیزم حرارتی تعبیه شده است. در مکانیزم حرارتی هواپز از یک لامپ هالوژنی به منظور ایجاد گرما و تولید حرارت مورد نیاز برای پخت غذا استفاده شده است. یک سبد که مواد غذایی در آن قرار میگیرد و یک قسمت پایینی که در برخی از انواع هواپزها وجود دارد و برای گرفتن روغن اضافه از مواد غذایی استفاده میشود.
زمانی که شما مواد غذایی را داخل سبد هوا پز قرار میدهید و دستگاه را روشن میکنید، هوای گرم تولید شده توسط مکانیزم حرارتی که در قسمت بالای دستگاه قرار دارد وارد محفظه سبد شده و اطراف مواد غذایی را احاطه میکند این هوای گرم در داخل محفظه به گردش در میآید و باعث سرخ شدن مواد غذایی و برشته شدن آنها میشود.
با این کار نه تنها تا عمق مواد غذایی پخته میشود بلکه روی آنها نیز حالت کریسپی و برشته به خود میگیرد. در بسیاری از موارد پخت مواد غذایی نیازی به استفاده از روغن ندارد و در صورت نیاز به استفاده از روغن، میزان روغن بسیار کمتر از آن چیزی خواهد بود که تصور میکنید.
چرا باید از هواپز برای پخت غذا استفاده کنیم؟
هواپزها یکی از دستگاههای پخت و پز هستند که به دلیل روش تهیه غذا و سرخ شدن مواد غذایی که یکی از روشهای سالم تهیه غذاست، امروزه مورد توجه بسیاری از افرادی که علاقه زیادی به سالم خوری دارند، مورد استفاده قرار میگیرد.
مسلما هواپزها هم مانند بسیاری از تجهیزات و لوازم خانگی مزایا و معایبی دارند. اینکه چرا ما باید از دستگاه هوا پز برای پخت مواد غذایی استفاده کنیم بسته به این دارد که در تهیه یک خوراک یا غای خوشمزه شما به چه فاکتورهایی توجه میکنید.
برای مثال توجه به این موضوع که آیا فقط طعم و مزه غذا برای شما اهمیت دارد و یا اینکه استفاده کم از روغن و مواد مضر در طبخ غذا برای شما در درجه اول اهمیت قرار دارد میتواند به شما برای تصمیمگیری در خصوص خریدن یا نخریدن دستگاه هواپز کمک کند.
از طرفی این روزها فضای خانههای ما هر روز کوچکتر از قبل میشود و به همین دلیل خرید تجهیزات و لوازم خانگی به خصوص آن دسته از تجهیزاتی که برای پخت و پز مورد استفاده قرار میگیرند می بایست با دقت بیشتری انجام شود.
اگر فضای کافی در آشپزخانه خود ندارید و از طرفی یک فر توکار یا اجاق گاز فردار دارید میتوانید به جای استفاده از هواپز برای پخت مواد غذایی از امکانات فر خود برای تهیه خوراکهای خوشمزه استفاده کنید.
در ادامه این بخش به منظور کمک به شما برای تصمیم گیری بهتر در خصوص خریدن یا نخریدن دستگاه هواپز به معرفی مزایا و معایب مهم این دستگاه پخت و پز خواهیم پرداخت.
مزایای هواپز چیست ؟
همه دستگاه های هواپز مزایای منحصر به فرد خود را دارند.اما برخی از این موارد در میان همه این دستگاهها چه در اندازه بسیار بزرگ باشند و چه در اندازه کوچک مشترک است.
پخت و پز امن با استفاده از دستگاههای هوا پز
طراحی دستگاههای هواپر به نحوی انجام شده است که عملیات پخت غذا در آن در داخل خود دستگاه انجام میشود. از این رو کاربر کمتر در معرض مواد غذایی که در صورت حرارت دیدن خطرناک میشوند مثل روغن که احتمال پاشیدن آن به سر و صورت زیاد است، به صورت مستقیم قرار میگیرد.
در دستگاههای سرخکن قدیمی از روغن بسیار داغ که دمای آن در حود ۳۲۵ درجه فارنهایت است، استفاده میشود. از این رو اگر این روغن بسیار داغ روی دست یا صورت کاربر بریزد باعث ایجاد سوختگی عمیق میشود. از طرفی در بسیاری از موارد داغ شدن بیش از حد روغن و مجاورت آن با آتش در اجاق گاز باعث ایجاد آتشسوزی میشود.
بسیاری از دستگاههای هواپز مجهز به تایمر برای خاموش شدن خودکار دستگاه هستند. علاوه بر این همه دستگاههای هواپز مجهز به سیستم خاموش شدن خودکار هستند که در صورتی که دمای داخل محفظه دستگاه زیادتر از حد معمول شود، باعث خاموش شدن دستگاه میشود.
پخت و پز تمیز و آسان با استفاده از هوا پز
از آنجایی که در دستگاههای هوا پز پخت مواد غذایی درون یک محفظه بسته انجام میشود، احتمال پاشیدن روغن به بیرون از دستگاه تقریبا صفر است. در واقع زمانی که شما با استفاده از دستگاه سرخ کن یا ماهیتابه روی اجاق اقدام به برشته کردن و سرخ کردن مواد غذایی میکنید، احتمال کثیف شدن اطراف از جمله اجاق گاز و کابینتهای آشپزخانه وجود دارد.
اما در دستگاه هواپز چنین اتفاقی نمیافتد. علاوه بر این چون در هواپزها از میزان کم روغن برای پخت برخی از مواد غذایی استفاده میشود، پاک کردن و شستن آن بسیار راحت و ساده است. در حالی که پاک کردن دستگاههایی مثل سرخکن که در آن حجم زیادی از روغن استفاده میشود بسیار سخت است.
ارزان بودن پخت مواد غذایی در دستگاه هواپز
قیمت دستگاههای هواپز نسبت به دستگاههای سرخکن بسیار کمتر است. البته این مورد بسته به مدل دستگاهی که انتخاب و خریداری میکنید، نیز دارد.
از طرفی برای استفاده از دستگاه سرخکن برای سرخ کردن مواد غذایی نیاز به استفاده از حجم زیادی روغن دارید که ممکن است در بسیاری از موارد نتوانید دوباره از این حجم زیاد روغن استفاده کنید، از این رو باید همیشه هزینه زیادی برای خرید روغن مورد نیاز در دستگاه سرخکن بپردازید. اما برای استفاده از دستگاه هواپز و برشته کردن مواد غذایی در آن نیازی به استفاده از روغن زیاد و پرداخت هزینههای زیاد برای خرید روغن ندارید.
از همه مهمتر اینکه معمولا مصرف انرژی در دستگاههای سرخکن به دلیل اینکه باید حجم زیادی از روغن در آنها گرم شود، بسیار زیاد است. بنابراین هزینه انرژی برای استفاده از این مواد غذایی بسیار زیاد است. اما در دستگاههای هواپز برای پخت غذا نیازی به صرف انرژی زیاد نیست و دستگاه به راحتی با مصرف انرژی بسیار کم مواد غذایی شما را به صورت بسیار عمیق میپزد و برشته میکند.
مصرف روغن کمتر و تهیه غذاهای رژیمی سالم با استفاده از دستگاه هواپز
همانطور که قبلا نیز اشاره شد، در دستگاههای سرخکن نیاز به استفاده از حجم بسیار زیادی از روغن برای پخت مواد غذایی است. اما در دستگاههای هوا پز برای برشته کردن و کبابی کرن مواد غذایی در بسیاری از موارد حتی نیازی به استفاده از حتی یک قطره روغن هم نیست. از همه مهمتر اینکه به دلیل استفاده از حجم بسیار محدود روغن، کالری مواد غذایی در حد بسیار پایینی نگه داشته میشود و در نتیجه غذای شما سالمتر خواهد بود و ارزش غذایی آن بیشتر حفظ میشود.
عدم اشغال فضای زیاد در آشپزخانه توسط دستگاه هوا پز
طراحی دستگاههای هواپز معمولا به نحوی انجام میشود که فضای بسیار محدودی را در آشپزخانه اشغال میکنند از این رو حتی اگر به فضای کمی در آشپزخانه دسترسی دارید میتوانید از این دستگاهها استفاده کنید. اما معمولا ابعاد دستگاههای سرخکن زیاد است و شما باید یک فضای خاص و مشخص را برای قرار دادن این دستگاهها در آشپزخانه خود در نظر بگیرید که این مورد برای افرادی که آشپزخانه آنها کوچک است یک ایراد برای استفاده از دستگاههای سرخکن به حساب میآید.
استفاده از دستگاههای هواپز برای پخت مواد غذایی
یکی از مهمترین ویژگیهای دستگاههای هواپز استفاده آسان از آنهاست. در بسیاری از موارد برای استفاده از دستگاه هواپز به منظور پخت مواد غذایی نیازی به انجام عملیات خاصی ندارید. کافی است مواد غذایی را داخل محفظه دستگاه قرار دهید و درجه دما را تنظیم کنید. حتی میتوانید مواد غذایی را مستقیم از فریزر در حالت یخ زده داخل محفظه دستگاه هواپز قرار دهید و دستگاه را روشن کنید.
معایب هواپز چیست ؟
متاسفانه دستگاههای هوا پز هم مانند بسیاری دیگر از تجهیزات و لوازم خانگی معایبی دارند که باید در هنگام خرید این تجهیزات به آنها توجه کرد.
صرف زمان زیاد برای پخت غذا
از آنجایی که در دستگاههای هوا پز پخت مواد غذایی با استفاده از گردش هوای گرم انجام میشود از این رو پخت ماده غذایی بسته به نوع آن مدت زمان زیادتری نسبت به دستگاهها سرخکن طول میکشد. مثلا زمانی که شما برای پخت سیب زمینی در سرخکن صرف میکنید حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه است این در حالی است که برشته شدن سیبزمینی در دستگاه هواپز معمولا ۱۵ تا ۲۵ دقیقه طول میکشد. از این رو استفاده از این دستگاه برای افرادی که همیشه زمان محدودی برای تهیه غذا دارند، مناسب نیست.
عدم امکان استفاده از حجم زیاد مواد غذایی
در دستگاههای هواپز برای پخت ماده غذایی باید میزان مناسبی از هوای داغ به ماده غذایی برسد. از این نباید سبد این دستگاه با حجم زیادی از مواد غذایی پر شود. چون نه تنها هوای کافی به ماده غذایی نمیرسد بلکه هرچه حجم ماده غذایی بیشتر باشد، در این صورت احتمال افزایش دما و آسیب دیدن دستگاه بیشتر خواهد بود. به همین دلیل است که گفته میشود استفاده از دستگاه هواپز برای پخت و پز در خانوادههای پرجمعیت مناسب نیست.
نیاز به خرد کردن مواد غذایی
برای استفاده از دستگاه هواپز نه تنها باید حجم مواد غذایی کم باشد بلکه باید حتما آنها را به قطعات کوچکتر ببرید تا پخت آنها عمیقتر انجام شود. بنابراین بسته ماده غذایی باید آن را به قطعات کوچکتر تبدیل کنید و این کار به خصوص برای افراد شاغل زمانبر است.
احتمال سوختن و خشک شدن بیش از حد ماده غذایی در دستگاه هوا پز
مواد غذایی در دستگاه هواپز در دمای ۳۰۰ تا ۴۰۰ درجه فارنهایت پخته میشود. از این رو احتمال سوختن مواد غذایی در کسری از ثانیه وجود دارد. شما به عنوان کاربر دستگاه باید مراقب این مسئله باشید و از طرفی همین دمای زیاد باعث تبخیر بیش از حد آب درون بافتی ماده غذایی میشود و در نتیجه احتمال خشک شدن مواد غذایی که با استفاده از دستگاه هواپز پخته میشوند بسیار زیاد است.
احتمال تولید مواد مضر آکریل آمید
زمانی که مواد غذایی مثل گوشت را در هواپز با دمای بسیار زیاد میپزید روی گوشت یک لایه سیاه تیره رنگی ایجاد میشود که به آن آکریل آمید گفته میشود. این ماده برای سلامت ما مضر است و مصرف زیاد آن باعث افزایش احتمال ابتلا به سرطان در افراد مختلف میشود. بنابراین اگر روی گوشت و ماده غذایی که در دستگاه هواپز پخته میشود این لایه وجود داشت بهتر است آن را نخورید.
به طور کلی اگرچه استفاده از دستگاههای هواپز برای پخت مواد غذایی مزایای بسیار زیادی دارد مثل تهیه غذاهای سالم و کم کالری یا مصرف حداقل انرژی و روغن دارد اما در کنار این مزایا معایبی نیز وجود دارد مثل طعم غذا که ممکن است نسبت به غذایی که با روغن زیادی پخته شود خوشمزه نباشد و یا اینکه نتوانید حجم زیادی از مواد غذایی را در زمان محدود و کم با استفاده از این دستگاهها بپزید.
طرز استفاده از هواپز
۱-مواد غذایی را در سبد مواد غذایی قرار دهید.
بسته به اندازه هواپز حجم سبد مواد غذایی میتواند بین ۲ تا ۱۰ لیتر باشد. در بسیاری از موارد بسته به نوع مواد غذایی باید ۱ تا ۲ قاشق روغن به مواد غذایی خود اضافه کنید. این کار به دستگاه کمک میکند تا ماده غذایی شما بهتر پخته شود و از طرفی بهتر برشته شود.
۲-تنظیم درجه دمای هوا پز
معمولا مدت زمانی که برای پخت ماده غذایی نیاز است بسته به نوع آن از ۵ تا ۲۵ دقیقه طول میکشد. شما میتوانید درجه دمای هواپز را از ۳۵۰ تا ۴۰۰ درجه فارنهایت تنظیم کنید.
۳-بعد از انجام همه این مراحل اجازه دهید زمان لازم برای پخت و سرخ شدن مواد غذایی بگذرد. نکته مهم این است که با وجود اینکه هوای گرم اطراف مواد غذایی داخل سبد به گردش در میآید، اما در برخی از مواد برای اینکه همه قسمتهای ماده غذایی کاملا پخته شود باید هر از چند گاهی مواد غذایی مثل سیب زمین یا گوشت را زیر رو کنید تا همه قسمتهای آن کاملا پخته شود.
در این مطلب سعی شد به بررسی تمام نکاتی که در مورد دستگاههای هواپز باید بدانید مثل اینکه به طور کلی دستگاه هواپز چیست ، مکانیزم تهیه غذا در آن به صورت است، مزایا و معایب استفاده از آن و روش استفاده از هواپز اشاره شود ون کاتی در مورد آنها ارائه شود. در مطلب بعدی به بررسی نکاتی که در انتخاب دستگاه هواپز باید مورد توجه قرار دهید و همچنین بهترین مارک هواپز در بازار لوازم خانگی ایران خواهیم پرداخت.
ممنون از اطلاعات مفیدتون