چطور لوازم خانگی قاچاق را تشخیص دهیم؟

لوازم خانگی قاچاق قرار است با طرح شناسه‌دار کردن کالا شناسایی و از بازار جمع‌ شود.  با این طرح انتظار می‌رود تشخیص لوازم خانگی قاچاق امکان‌پذیر ‌شود. لوازم برقی قاچاق گارانتی ندارد و اغلب مصرف‌کننده را متضرر می‌کند. در حال حاضر میزان کالای خانگی قاچاق به نسبت تولید داخلی ۲۰ درصد بیشتر است و نزدیک به ۸۰ درصد فروش لوازم خانگی در کشور مربوط به کالای قاچاق است. با طرح شناسه کالا مسئولان امیدوارند میزان فروش لوازم خانگی قاچاق ۵۰ درصد کاهش یابد. برای بررسی بیشتر این موضوع با دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران گفت و گو کردیم.

تصلا– دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران در رابطه با لوازم خانگی قاچاق و وفور آن در بازار لوازم خانگی ایران گفت: در حال حاضر با توجه به آماری که ارائه شده سالانه ۱.۸ میلیارد دلار لوازم خانگی قاچاق وارد بازار می‌شود که عدد بسیار بزرگی است و نشان از افزایش این لوازم دارد.

اسماعیل بازارچی افزود: به همین منظور و برای جلوگیری از سردرگمی مردم خدمتی با عنوان دریافت شناسه کالا برای کالاهای لوازم خانگی ارائه شده است. هیچ کالایی بدون شناسه قابل خرید و فروش نیست و شناسه کالا ضرورت فروش کالاست. خریداران باید حتما از فروشگاه‌ها کد شناسه کالای مورد نظر خود را دریافت کنند.

در صورت نداشتن کد شناسه کالای خریداری شده شامل گارانتی و خدمات پس از فروش نخواهد شد و هیچ دستگاهی برای پاسخگویی به این اتفاق وجود ندارد.

لوازم خانگی قاچاق نخرید

بازارچی ادامه داد: مردم باید با مسئولان در رابطه با خریداری کالاهای رسمی همکاری کنند. اینکه برخی از افراد برای اینکه پول کمتری بابت خرید کالای مورد نظر خود بپردازند از بازارهای غیررسمی و کالاهای بدون شناسه خرید می‌کنند، نادرست است و برای دریافت خدمات پس از فروش دچار مشکل خواهند شد و در صورت خرابی کالای مورد نظر ضرر و زیان بالایی را متحمل خواهند شد.

دبیر انجمن صنفی تولیدکنندگان لوازم خانگی ایران در رابطه با کمبود و نبود کالا در بازار نیز اظهار داشت: کمبود کالا در بازار نمایشی و بهانه‌ای برای برخی فروشگاه‌ها برای گرانفروشی شده است. تولید در حال انجام است و کارخانجات با بالاترین ظرفیت در حال تولید هستند. اما برخی از این اخبار جعلی سود می‌برند و در پی انتشار آن هستند.

مردم برای آگاهی از قیمت‌های مصوب شده در بازار لوازم خانگی می‌توانند به سامانه ۱۲۴٫ir مراجعه کنند و با اطلاع از قیمت‌ها هیچ کالایی را در این صنف گران نخرند. البته هر افزایش قیمتی را نمی‌توان به حساب گرانی و گرانفروشی گذاشت چون قیمت تمام‌شده لوازم‌خانگی قبل از هر چیز به قیمت مواد اولیه بستگی دارد.

وقتی قیمت ورقه فولاد، مواد پتروشیمی، شیرآلات و اقلام دیگر ناگهان افزایش پیدا می‌کند قطعا روی قیمت نهایی تاثیر می‌گذارد. واحدهای تولیدکننده، قیمت تمام‌شده محصولات خود و نیز قیمت مواد اولیه‌ای که در آینده برای تولید محصولات جایگزین استفاده خواهند کرد را ملاک قرار می‌دهند.

همچنین خریداران لوازم خانگی با آگاهی از برندها در بازار این امکان را دارند که کالای تقلبی نخرند چراکه برخی افراد سودجو در حالی کالاهای ال جی کره‌ای را می‌فروشند که واردات و فروش ال جی کره در ایران متوقف شده است.

چگونه لوازم خانگی قاچاق را تشخیص دهیم؟

طرح شناسه‌دار کردن کالاها  از اول تیرماه ۹۹ در بازار لوازم خانگی اجرایی شد. اما آیا اجرای این طرح می‌تواند میزان فروش وسایل خانگی قاچاق را کاهش دهد و به رونق تولید و فروش برندهای ایرانی لوازم خانگی منجر شود؟ آیا اجرای این طرح می‌تواند به مردم در تشخیص کالای قاچاق لوازم خانگی کمک کند؟

مرتضی میری، رئیس پیشین اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی معتقد است طرح شناسه کالا به تنهایی نمی‌تواند جلوی قاچاق لوازم خانگی را بگیرد. به گفته وی آئین‌نامه اجرایی شناسه‌های کالا و رهگیری کالا دو بند دیگر شامل کد رهگیری و سامانه گارانتی را هم دارد که در صورت تکمیل طرح و اجرای همزمان این سه بند، جنس قاچاق مشخص می‌شود. این طرح قرار بود تا پایان خرداد ماه امسال تکمیل شود که بخاطر شیوع ویروس کرونا حداقل دو ماه به تاخیر افتاد.

هر شناسه کالا می‌تواند برای کالاهایی با برند و مدل مشابه استفاده شود، اما در صورت تکمیل طرح و اجرای سه بند یاد شده، هر کالا یک شماره مخصوص دارد که مانند اثر انگشت برای شناسایی آن عمل می‌کند. تاکنون برای ۱۰ قلم لوازم خانگی شناسه کالا تعریف شده است  و قرار است به زودی برای سایر کالاها نیز تعریف شود.

به گفته رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی، خریداران می‌توانند با ارسال شناسه کالای مورد نظر خود به سامانه *۴*۷۷۷۷# مشخصات کالا از جمله شرکت تولیدی آن را دریافت کنند و مطمئن شوند که کالا از راه قاچاق به کشور وارد نشده است.

شناسه کالا برای ۸ گروه کالایی لوازم خانگی

سال ۱۳۹۸ بعد از سه سال انتظار بالاخره آیین‌نامه شناسه و رهگیری کالا موضوع ماده ۱۳ قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز در بخش لوازم خانگی اجرا شد؛ به طوری‌که وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) به تمامی تولیدکنندگان و تشکل‌های صنعتی لوازم خانگی تولید داخل تا ۱۵ دی ماه فرصت داد که برای هشت گروه کالایی خود فرایند ثبت و اخذ شناسه را انجام دهند و برای کالاهای خود شناسه دریافت کنند و بعد از ۱۵ دی ماه کالاهایی که دارای شناسه کالا نباشد در سطح بازار کالای قاچاق تلقی می‌شوند.

اما این مهلت تا ۱۵ بهمن ماه تمدید شد و طبق اعلام انجمن صنایع لوازم خانگی، طرح برخورد با لوازم خانگی بدون شناسه از چهارشنبه (۱۶ بهمن ۱۳۹۸) از سوی ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز آغاز شد.

این هشت گروه کالایی شامل کولر، یخچال، فریزر، تلویزیون، ماشین‌لباسشویی، ماکروویو، جاروبرقی و پکیج است که البته طبق اعلام وزارت صمت در قدم‌های بعدی اجرای آیین‌نامه شناسه و رهگیری کالا تمامی اقلام لوازم خانگی را شامل می‌شود.

آئین‌نامه اجرایی شناسه‌های کالا و رهگیری کالا موضوع ماده (۱۳) قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز اواخر شهریور ماه ۱۳۹۵ از سوی اسحاق جهانگیری، معاون اول رئیس‌جمهوری، برای اجرا ابلاغ شد.

ماده ۲۰ این آئین‌نامه مسئولیت اجرای آن‌را به وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) محول کرده و طبق ماده ۱۲ آن وزارت صمت موظف است “امکان ثبت شناسه رهگیری و دریافت گواهی الکترونیکی را در سامانه جامع تجارت فراهم کند و یکتا بودن شناسه‌های رهگیری را در سطح تمامی کالاهای مشمول، تضمین کند.”