تصلا-در کنار تمام هشدارهایی که کارشناسان در خصوص استفاده از سایت‌های اینترنتی به مردم میدهند تا خرید آنها به کام‌شان تلخ نشود، این روزها برخی حقایقی که سعی می‌شود از دید مردم پنهان بمانند، باعث ایجاد نگرانی‌هایی شده است. این مورد به تخفیف سایت های خرید اینترنتی مرتبط است. پیش از این در اخبار آمده بود که برخی فروشگاه‌های زنجیر‌ه‌ای با شرکت‌های بسته‌بندی زد و بندهایی انجام داده‌اند تا در نهایت تخفیف‌های «صوری» به مردم ارائه بدهند.
محمدعلی اسفنانی، معاون سازمان تعزیرات حکومتی، در گفت‌و‌گویی که سال گذشته با یک برنامه تلویزیونی داشت، طی سخنانی، اظهار کرد: «بعضا دیده می‌شود که فروشندگان با همکاری و زد و بند با شرکت بسته‌بندی‌کننده و یا تولیدکننده، قیمت روی کالا را بالاتر ثبت می‌کنند که بعدا برای اعمال تخفیف‌های جذاب، آزادی عمل بیشتری داشته باشند.» اقدامات مشابه در ارتباط با سایت‌های خرید آنلاین نیز دیده شده که با سروصدای زیادی در فضای مجازی همراه بوده است.
جست‌وجویی در شبکه‌های اجتماعی نشان می‌دهد که عده‌ای از اینکه کالایی را به بهایی گران خریداری کرده‌اند، در حالی که همان کالا به قیمتی پایین‌تر در دیگر فروشگاه اینترنتی موجود بوده است! یا زمانی که متوجه می‌شوند تخفیف‌های پیشنهاد شده، درواقع همان قیمت اصلی آن کالاست، دلخور و شاکی هستند. هرچند ممکن است برای افرادی که قصد خرید تعداد پایینی از یک محصول را داشته باشند، اختلاف قیمت خیلی ناراحت‌کننده نباشد اما زمانی این موضوع قابل چشم‌پوشی نخواهد بود که مبالغ خرید بالاتر و بعضا میلیونی است.
در ادامه چند نمونه از قیمت‌های متفاوت کالاهای مختلف را بررسی می‌کنیم:
به عنوان نمونه در دسته‌بندی لوازم خانگی برقی دیجی کالا، می‌توان به توستر آریته مدل ۱۵۸ اشاره کرد که قیمت این محصول دو میلیون و ۹۵۰ هزار تومان عنوان شده که با لحاظ تخفیف ۲۶ درصدی می‌توان آن را با قیمت ۲ میلیون و ۱۸۰ هزار تومان به سبد خرید اضافه کرد، با اینحال همین کالا با مشخصات یکسان به قیمت یک میلیون و ۱۸۴ هزار تومان در سایت ترب قیمت‌گذاری شده است.
قیمت توستر در فروشگاه دیجی‌کالا و در سایت ترب
یک مثال دیگر در زمینه تخفیف سایت های خرید اینترنتی به لوسیون روشن‌کننده بدن پریم مدل Corpex حجم ۲۰۰ میلی لیتر با تخفیف ۴درصدی به قیمت ۱۲۱ تومان در دیجی کالا مربوط می‌شود. با این حال این محصول را در سایت ترب به قیمت ۸۰ هزار تومان آن هم در ۳۶ فروشگاه می‌توان پیدا کرد. در سایت ایمالز (موتور جستوجوی کالا) هم به همین قیمت موجود است.
قیمت لوسیون روشن‌کننده در دیجی‌کالا و در سایت ترب
قیمت گیتار کلاسیک در دیجی‌کالا و در دیگر سایت‌ها
در دسته آلات موسیقی نیز، قیمت یک گیتار کلاسیک با ۵۷ درصد تخفیف به بهای یک میلیون و ۱۹۸ هزار تومان در دیجی کالا معرفی شده است که با جستجوییی در اینترنت می‌توان این کالا را با مشخصات یکسان به قیمت یک میلیون و ۷۰ هزار تومان هم پیدا کرد. در اینجا هم رقم تخفیف چشمگیر است اما قیمت ارزان‌تر را می‌توان در همین بستر اینترنت یافت.
قیمت کفش کوهنوردی در دیجی‌کالا و در دیگر سایت‌ها
کفش کوهنوردی مردانه کد A21X هم که با تخفیف ۳۳درصدی به قیمت ۱۶۸ هزار تومان در دیجی کالا، مشتری را برای خرید ترغیب می‌کند، به قیمت ۱۵۰ هزار تومان نیز در دیگر سایت‌های اینترنتی موجود است.
مچ‌بند هوشمند آنر مدل Band 6 NFCکه به دلیل شکل ظاهری برای نوجوانان و جوانان جذاب به نظر می‌رسد هم با تخفیف ۳۳ درصدی به بهای یک میلیون و ۹۹ هزار و ۵۰۰ در دیجی کالا عرضه می‌شود، با این وجود در سایت ترب از قیمت ۹۸ هزار تومان موجود است.
لازم به ذکر است در این زمینه و برای درج توضیحات با روابط عمومی و مدیریت سایت دیجی کالا تماس برقرار کردیم که پاسخی به تماس‌های مکرر داده نشد.
در شرایطی که نارضایتی از رشد لحظه‌ای و سلیقه‌ای قیمت‌ها افزایش قابل توجهی داشته، با وصف شرایط فوق، مردم دیگر نمی‌توانند به تخفیف‌های ارائه‌شده در سایت‌ها دلخوش باشند و در نهایت با جستجویی ساده به این موضوع پی می‌برند که تخفیف ثبت‌شده تنها ترفندی بوده برای فروش کالا! و آنها نه تنها سود نکرده‌اند بلکه حتی با قیمت بالاتری هم کالای مورد نظر را خریداری کرده‌اند. در این زمینه بهتر است نهادهای نظارتی وارد شوند تا سایت‌های اینترنتی چنین کلاه گشادی را بر سر مشتریان ناآگاه نگذارند.
حقایقی که پنهان می‌مانند!
در سال‌های اخیر فروشگاه‌های مجازی به یک کسب و کار جدید و سودآور در کشور ما تبدیل شده‌اند که با تامین نیاز افراد، به‌عنوان مرهمی بر نظام توزیع ناکارآمد سنتی و عامل افزایش اشتغال شناخته می‌شوند.
فروشگاه‌های آنلاین این امکان را به فرد میدهند که در هر مکانی بتواند خرید خود را با فشار دادن چند دکمه انجام دهد و معمولا در زمان اندکی درب منزل تحویل بگیرد. در سال‌های اخیر، فروشگاه‌های اینترنتی در سطح جهان با دارا بودن نیروهای متخصص سعی در معرفی و ارائه دقیق‌تر محصولات خود داشته‌اند.
کرونا نیز سبب شد که به گفته کارشناسان، صنعت تجارت الکترونیک در جهان پنج سال زودتر از موعد رشد کند. در این میان، می‌توان از آمازون، ای بی (eBay)، علی بابا، جینگدونگ (Jd)، Rakuten، وال مارت، هم دپو، تارگت، Best buy و فلیپ کارت به‌عنوان بهترین و بزرگترین فروشگاه‌های اینترنتی و تجارت الکترونیک جهان نام برد.
در ایران هم، فروشگاه‌های اینترنتی توانسته‌اند رونق خوبی کسب کنند و در این میان اسم چند فروشگاه مانند دیجی کالا، ایسام، ترب، ایمالز، زنبیل، چاره، هشت ایران، ۱۹ کالا، کاکتوس یا ال دیجیتال بیش از سایرین شنیده شده است. البته دارا نبودن بخش شکایت مشتریان و پیگیری آن، کاهش سرعت ارسال کالا یا ندادن خدمات خاصی به کسانی که خرید بیشتری نسبت به دیگران انجام میدهند، معایبی هستند که در برخی از این سایت‌ها مشاهده می‌شوند.
کرونا و رشد تجارت الکترونیک
سایت‌های خرید آنلاین که به دنبال پیشرفت تکنولوژی و اینترنت خیلی زود توانستند در زندگی انسان امروز جایگاه مشخصی را برای خود تعریف کنند، در کشور ما نیز چند سالی است به محبوبیت ویژه‌ای دست پیدا کرده‌اند.
از گسترش ویروس کرونا هم می‌توان به‌عنوان یکی از جدیدترین دلایل رشد کسب‌و‌کارهای اینترنتی از جمله فروشگاه‌های آنلاین نام برد که فرصتی را در اختیار مردم قرار داده‌اند تا آنها بدون مراجعه حضوری در کوتاه‌ترین زمان ممکن به خرید محصولات مورد نیاز و مطلوب خود دسترسی داشته باشند. اما این تمام ماجرا نیست؛ هرچند رشد خرید و تقاضا از سایت‌های خرید اینترنتی چشمگیر بوده است، با این وجود حقایقی پشت تصاویر ارائه‌شده در این سایت‌ها گاها وجود دارد که از مشتریان پنهان می‌ماند و به آنها هرگز گفته نمی‌شود!
از سایت‌های خرید اینترنتی یا فروشگاه‌های آنلاین که در لیست فروش آنها از شیر مرغ تا جان آدمیزاد دیده می‌شود؛ می‌توان از جمله مشاغلی نام برد که توانستند
از شیوع کرونا در ایران سود ببرند و در این ایام اقبال به آنها بیش از هر دوره‌ای پررنگ‌تر شده است. رجوعی به آمارها نیز به خوبی صحت این ادعا را نشان می‌دهد؛ آبان ماه سال گذشته بود که مدیر پروژه پایش تجارت الکترونیک ایران به رشد چشمگیر کسب و کارهای اینترنتی بعد از شیوع ویروس مرگبار کرونا اشاره کرد و با استناد به آمار، اعلام کرد که در نیمه نخست سال ۹۹، میزان تراکنش‌های خرید اینترنتی از نظر ارزش ۲۸۴ درصد و از نظر تعداد، ۵۲ درصد نسبت به مدت مشابه سال ۹۸ رشد کرده است.
بررسی‌های انجام‌شده در سطح جهان نشان می‌دهد که به‌رغم اینکه کرونا آسیب جدی را به مشاغل گوناگون وارد ساخت و کارفرمایان را مجاب به تعدیل نیروی کارشان کرد، موضوعی که به افزایش قابل ملاحظه رقم بیکاری انجامید، اما همین ویروس به رشد تجارت الکترونیک منجر شد.
در ایران هم، در حالی که وجود دو عامل خارجی و داخلی یعنی بازگشت تحریم‌ها و سوءمدیریت اقتصادی محدودیت‌های بسیاری را در فضای کسب و کار کشور ایجاد کرده بود، کرونا نیز مزید بر علت شد و این پاندمی فضا را رو‌ز‌به‌روز برای صاحبان مشاغل تنگ‌تر و تیره‌تر ساخت.
با این وجود، در ایران هم شرایط مشابهی حاکم بود؛ از این لحاظ که کسب و کارهای اینترنتی توانستند توجه بیشتری را به سمت خود جلب کنند، چراکه مردم با افزایش روزانه شمار مرگ و میر، ترجیح می‌دادند بدون حضور فیزیکی برای مثال در شعب بانک‌ها یا مراکز خرید اقدام به انجام امور بانکی و تهیه محصولات و کالای مورد نیاز خود کنند. همین موضوع سبب شد تا از اسفندماه سال ۹۸ که ویروس کرونا وارد کشور شد، تراکنش‌های اینترنتی رشد چشمگیری پیدا کنند.
تغییر سبک زندگی و دوری از روش سنتی خرید
کرونا، سبک زندگی مردم را به تدریج تغییر داد؛ یعنی فردی که تا قبل از شیوع این بیماری به شیوه سنتی در بازارها حضور پیدا می‌کرد تا از نزدیک کالای خود را از لحاظ کیفیت و قیمت از نزدیک ببیند، بعد از ورود این بیماری به جای تردد در پاساژها و مراکز خرید، در سایت‌های خرید اینترنتی چرخ می‌زند تا با مقایسه قیمت‌ها جنس خود را خریداری کند.
کارشناسان، جستوجوی آسان‌تر کالای مطابق نظر و سلیقه مصرف‌کننده، امکان خرید در همه ایام هفته، بالا بودن تنوع محصول، کاهش هزینه و صرف وقت، کاهش چانه‌زنی هنگام خرید را از جمله مزایای این روش جدید برای خرید کالا عنوان می‌کنند.
اما گاها دیده می‌شود که کالایی که توسط مشتری با ذوق بسیار تحویل گرفته می‌شود با کالایی که او در سایت دیده و پسندیده بود، متفاوت بوده است، یا قطعی سیستم در زمان ثبت سفارش کالا یا افزایش هزینه پستی از جمله مواردی هستند که به‌عنوان معایب خرید آنلاین برشمرده می‌شوند.
بد نیست به افزایش کلاهبرداری‌ها در بستر اینترنت به دنبال رشد خریدهای آنلاین هم اشاره داشته باشیم که به نارضایتی شهروندان منجر شده است. هرچند که مسئولان در این باره بر کسب اطمینان از داشتن پروانه کسب فروشگاه از اتحادیه کشوری کسب و کار مجازی و نماد اعتماد الکترونیک در این فروشگاه در زمان خرید مجازی تاکید می‌کنند.
