طرز استفاده صحیح از دستگاه تصفیه هوا

تصویر صنعت لوازم الکترونیک -اگرچه امروزه با افزایش آلاینده‌ها و گسترش آلودگی هوا بسیاری از کارشناسان خرید دستگاه تصفیه هوا را برای همه افراد به خصوص بیماران تنفسی لازم و ضروری می‌دانند اما بسیاری از مردم نیز هستند که همچنان بر این باورند که استفاده از دستگاه تصفیه هوا تأثیر چندانی در کاهش آلودگی هوای محیط ندارد و فقط یک هزینه اضافی را به خانواده تحمیل می‌کند.

چون نظرات کاربران در این خصوص بسیار متفاوت است به همین منظور در این مطلب قصد داریم تا همه آنچه که باید در خصوص این دستگاه‌ها بدانید را مورد بررسی قرار دهیم. آنچه در این مطلب خواهید خواند شامل موضوعات زیر خواهد بود.

• دستگاه تصفیه هوا چیست؟
• مزایا و معایب استفاده از دستگاه تصفیه هوا چیست؟
• عملکرد دستگاه تصفیه هوا چگونه است؟
• کاربرد دستگاه تصفیه هوا چیست و انواع روش‌های تصفیه هوا کدم‌اند؟

قبل از پرداختن به موضوعاتی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، باید به این نکته اشاره کنیم که روی دستگاه‌های تصفیه هوا انواع مختلفی از فیلترها وجود دارد که بسته به اینکه کدام نوع از فیلترها روی دستگاه تصفیه هوا وجود دارد، نوع دستگاه و کار آیی آن نیز متفاوت خواهد بود.

حتما بخوانید: در خرید دستگاه تصفیه هوا چه نکاتی را در نظر داشته باشیم ؟

دستگاه تصفیه هوا چیست؟

طراحی و تولید دستگاهی به نام دستگاه تصفیه هوا راه حلی است که مهندسان به منظور کاهش آسیب‌های ناشی از افزایش آلودگی هوا در شهرها به خصوص کلان شهرها به مردم و ساکنان کره خاکی ارائه کرده‌اند.

متأسفانه عواملی مثل رشد صنایع در نزدیکی شهرهای مختلف، افزایش جمعیت و شلوغ شدن بیش از حد شهرها، استفاده از انواع سوخت‌های نامرغوب و اتومبیل‌های غیر استاندارد و عوامل دیگر باعث شده است تا غلظت آلاینده‌ها در هوا افزایش یابد و این ترتیب هوای محیط آلوده‌تر از قبل شود.

افزایش آلودگی هوا باعث شده تا همه ما به نوعی به دستگاه تصفیه هوا نیاز داشته باشیم. به طور کلی چون دستگاه تصفیه هوا به نوعی بر روی سلامت افراد اثر گذار است و باعث ارتقا آن می‌شود، از این رو به عنوان یکی از تجهیزات پزشکی خانگی و یا اداری شناخته می‌شود.

استفاده از دستگاه تصفیه هوا برای همه افراد به خصوص کسانی که به طور مداوم در محیط‌های آلوده مثل شهرهای بزرگ زندگی می‌کنند و یا محل کار آن‌ها در فضاهای آلوده است، بسیار واجب و ضروری است. استفاده از دستگاه تصفیه هوا باعث می‌شود تا آسیب کمتری به دستگاه  تنفسی افراد در معرض خطر و به نوعی همه افرادی که در شهرهای بزرگ که با مشکل آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنند،  وارد شود.

دستگاه تصفیه هوا در واقع باعث می‌شود تا آلاینده‌های موجود در هوا کاهش یابد. در نتیجه میزان پاکیزگی هوا افزایش داده شود. بنابراین اگر در شهرهای آلوده زندگی می‌کنید و یا محیط کاری شما به نوعی است که آلودگی هوا در آن بسیار زیاد است به شما توصیه می‌کنیم که حتماً از این دستگاه‌ها استفاده کنید.

حتما بخوانید: دستگاه تصفیه هوا چه مارکی بخریم؟

مزایا و معایب استفاده از دستگاه تصفیه هوا

زمانی که قصد خرید دستگاهی از جمله دستگاه تصفیه هوا را دارید، اطلاع از مزایا و معایب آن می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری کلی برای اینکه این دستگاه را خریداری کنید یا نه کمک کند. به همین دلیل در این بخش قصد داریم تا مطالبی را در خصوص مزایا و معایب خرید دستگاه تصفیه هوا ارائه دهیم. به این ترتیب شما می‌توانید تصمیم بهتری برای خرید دستگاه داشته باشید.

مزایای خرید دستگاه تصفیه هوا

در این بخش در خصوص مزایای خرید و استفاده از دستگاه تصفیه هوا صحبت خواهیم کرد.

از بین بردن آلرژی‌ها: یکی از عواملی که باعث ایجاد آلرژی در افراد می‌شود، گل و گیاهان و حیوانات خانگی هستند. علاوه بر این ذرات گرد و غباری که به واسطه تمیز کردن و جارو زدن محیط خانه در هوا ایجاد می‌شوند نیز می‌توانند از عوامل ایجاد آلرژی در افراد مختلف باشد.

در صورت استفاده از دستگاه تصفیه هوا میزان این آلاینده‌ها در محیط کاهش می‌یابد. به همین دلیل یکی از مزایای استفاده از دستگاه تصفیه هوا، کمک به افرادی است که دچار آلرژی هستند.

کاهش بیماری‌های ریوی: بر اساس بررسی‌های انجام شده، دستگاه تصفیه هوا می‌تواند تا حد قابل توجهی بیماری‌های ریوی مثل آسم را تا حد قابل توجهی کاهش دهد. همچنین این دستگاه‌ها قابلیت این را دارند که آلودگی‌های ناشی از استفاده از مواد سمی مثل انواع حشره کش در هوا را از بین ببرند و به این ترتیب میزان مسمومیت و حساسیت‌های ناشی از استفاده این مواد تا حد قابل توجهی کاهش می‌یابد.

افرادی که دچار بیماری آسم هستند می‌توانند بیشتر از افراد معمولی از مزایای استفاده از این دستگاه‌ها بهره‌مند شوند. علاوه بر این کمبود رطوبت در هوا، استفاده از کف‌پوش‌های چوبی و الیاف حساسیت‌زا در خانه‌ها و به طور کلی محیط بسته باعث افزایش بیماری‌های تنفسی می‌شود.

استفاده از دستگاه تصفیه هوا باعث می‌شود تا جریان هوا و رطوبت آن در هوا بیشتر شود و در نتیجه آلودگی هوا کاهش یابد و افرادی که دچار بیماری تنفسی هستند کمتر دچار حملات ناشی از آن بشوند.

از بین بردن بوی نامطبوع در هوا: رفع بوی بد در فضا نیز یکی دیگر از مزایای استفاده از دستگاه تصفیه هوا است. در واقع دستگاه‌های تصفیه هوا می‌توانند آلاینده‌های موجود در هوا را که به نوعی باعث ایجاد بوی بد در فضا می‌شوند را جذب کنند و هوا را از وجود آن‌ها پاک‌سازی کنند.

برای مثال بوی بد سیگار یا استفاده از مواد شیمیایی پاک‌کننده از جمله مواردی است که انتشار آن در هوا برای بسیاری از افراد ضرر زیادی دارد. با استفاده از دستگاه تصفیه هوا می‌توانید بوی بد سیگار و مواد شیمیایی موجود در هوا را از بین ببرید.

دستگاه‌های تصفیه هوا که مجهز به فیلترهای کربن فعال، فیلتر هپا و از این دست هستند قدرت زیادی در از بین بردن بوی سیگار در هوا را دارند. فیلترهای هپا می‌توانند ذراتی را که قطر آن‌ها تا ۰٫۳ میکرون است را از بین ببرند. قطر ذرات دود سیگار چیزی بین ۴ تا ۰٫۰۱ میکرون است و به همین دلیل به راحتی توسط فیلترهای کربن فعال و فیلترهای هپا از هوا جذب می‌شوند.

از بین بردن ویروس‌ها، باکتری‌ها و میکروب‌های موجود در فضای خانه: یکی از مزایای اصلی استفاده از دستگاه تصفیه هوا، از بین بردن ویروس‌ها، باکتری‌ها و به طور کلی میکروب‌های موجود در هوا است. در حال حاضر همه ما با بیماری‌های مسری مثل کرونا و آنفولانزا مواجه هستیم و به همین دلیل استفاده از دستگاه تصفیه هوا که قادر به جذب و پاک‌سازی هوا از ویروس‌ها، باکتری‌ها و میکروب‌های مختلف است، بسیار کاربردی و ضروری به نظر می‌رسد.

کاهش میزان دی اکسید کربن موجود در هوا: اگرچه تنفس و مکش اکسیژن به درون ریه و بازدم از جمله چرخه‌های طبیعی در زندگی هستند و قطع این چرخه منجر به مرگ فرد می‌شود اما نکته‌ای که وجود دارد این است که اگر اکسیژن موجود در اماکن سر بسته وارد بدن انسان شود، برای بدن ضرر زیادی می‌تواند داشته باشد. چون دی اکسید کربن در هوا بیش از حد تولید می‌شود. وجود دی اکسید کربن بیش از حد در هوا باعث بروز مشکلاتی مثل سردرد، سرگیجه، تنگی نفس، ضعف، افزایش ضربان قلب، بروز حالت تهوع و حتی مرگ و میر در افراد می‌شود.

دستگاه‌های تصفیه هوا که روی آن‌ها از فیلتر هپا استفاده شده است، قادر به جذب دی اکسید کربن موجود در هوا هستند. به همین دلیل استفاده از این نوع دستگاه‌ها در فضاهای سر بسته که جمعیت در آن‌ها زیاد است مثل ادارات می‌توانند تا حد قابل توجهی در تمیزی و رفع آلودگی‌های هوا مؤثر است.

مصرف بهینه و صرفه‌جویی در مصرف انرژی: یکی از مزیت‌های مهم و کاربردی دستگاه تصفیه هوا، کم مصرف بودن این دستگاه‌ها است. اکثر دستگاه‌های تصفیه هوا که در بازار لوازم خانگی و لوازم پزشکی به فروش می‌رسند بسیار کم مصرف هستند و بیشتر استانداردهای لازم در مصرف بهینه انرژی را دارند. نکته‌ای که وجود دارد این است که در هنگام خرید نیز باید حتماً به میزان مصرف این دستگاه‌ها توجه نمائید.

حتما بخوانید: وسایل هوشمند برای مقابله با عوامل آلودگی هوا خانه

معایب استفاده از دستگاه تصفیه هوا

اگرچه مزایای دستگاه‌های تصفیه هوا بسیار زیاد است و همین مزایا باعث می‌شود تا میل کاربران به خرید این دستگاه‌ها افزایش یابد اما برای اینکه بتوانید انتخاب دقیق و هوشمندانه‌تری داشته باشید، باید از معایب این دستگاه‌ها نیز قطعات مطلع باشید. در این قسمت از این مقاله در خصوص معایب دستگاه‌های تصفیه هوا صحبت خواهیم کرد.

استفاده از اشعه UV: برخی از انواع دستگاه‌های تصفیه هوا مجهز به فیلتر UV یا همان فیلتر فرابنفش هستند که برای از بین بردن میکروب‌ها، ویروس‌ها و باتری‌ها به کار می‌رود. اما این فیلتر با وجود مزایا و قدرت زیادی که در حذف آلودگی و آلایندگی‌های موجود در هوا دارد، باعث ایجاد گاز اوزون در هوا می‌شود.

وجود گاز اوزون در هوا باعث بروز مشکلاتی مثل تنگی نفس، گلو درد، درد قفسه سینه و سرفه می‌شود. به همین دلیل بهتر است از دستگاه‌های تصفیه هوایی استفاده کنید که به غیر از فیلترهای UV دارای فیلترهای هپا و کربن فعال نیز باشند.

انتشار گاز اوزون در هوا: برخی از دستگاه‌های تصفیه هوا از گاز اوزون برای تمیز کردن هوا استفاده می‌کنند. ایراد اصلی و عمده گاز اوزون در هوا ناپایداری ترکیبات آن و واکنش پذیری بسیار زیاد آن است. از طرفی چون واکنش‌ها بین یون‌ها ناقص است به همین دلیل ذرات ناشناخته‌ای وارد محیط می‌شود و در نتیجه امکان بروز مشکلات برای افرادی که در مجاورت هوای تصفیه شده توسط این دستگاه‌ها قرار می‌گیرند افزایش می‌یابد.

برای جلوگیری از بروز چنین مشکلی بهتر است از دستگاهی استفاده کنید که همه فیلترهایی که در یک دستگاه تصفیه هوا تعبیه می‌شوند را داشته باشد چون هر کدام از این فیلترها که در قسمت بعدی به خواص و عملکرد آن‌ها اشاره می‌کنیم، به صورت مکمل برای یکدیگر عمل می‌کنند.

حتما بخوانید: راهنمای خرید دستگاه تصفیه آب خانگی

نحوه عملکرد دستگاه تصفیه هوا

اگر بخواهیم در خصوص عملکرد دستگاه تصفیه هوا صحبت کنیم باید به این نکته اشاره کنیم که در دستگاه تصفیه هوا چند نوع فیلتر مختلف وجود دارد. اولین کاری که این دستگاه انجام می‌دهد این است که هوای محیط را به درون خود می‌کشد و هوای مکیده شده پس از عبور از فیلترهای مختلفی که در این دستگاه تعبیه شده است، به صورت تصفیه و تمیز شده به داخل محیط بر می‌گردد. به عبارت دیگر فیلترهای موجود در دستگاه تصفیه هوا به منظور حذف و از بین بردن آلاینده‌ها و حذف ذرات معلق در هوا کاربرد دارند.

تا به اینجای کار عملکرد دستگاه تصفیه هوا بسیار ساده به نظر می‌رسد اما نکته‌ای که وجود دارد فرآیند فیلتراسیون یا همان پاک‌سازی هوای مکیده شده به داخل دستگاه تصفیه هوا است که اهمیت زیادی دارد. هرچه این فرآیند بهتر انجام شود، در نتیجه قدرت و عملکرد دستگاه در از بین بردن آلاینده‌های موجود در هوا بهتر خواهد بود.

قبل از بررسی فرآیند تصفیه هوا که داخل دستگاه‌های تصفیه هوا رخ می‌دهد، باید به این موضوع اشاره کنیم که آنچه در این مطلب به آن اشاره می‌کنیم در خصوص دستگاه‌های تصفیه هوای خانگی و اداری صادق است و در حال حاضر همه دستگاه‌هایی که برای تصفیه کردن هوای محیط به کار می‌روند کاربرد خانگی و یا نهایتاً اداری دارند.
تنها در شهر شی‌آن چین است که یک دستگاه تصفیه هوای شهری به منظور تصفیه هوای کل شهر کاربرد دارد که به صورت یک برج تصفیه هوا ساخته شده است. این برج ارتفاعی برابر ۱۰۰ متر دارد و به صورت روزانه قادر به تولید بیش از ۱۰ میلیون متر مکعب هوای پاک در محیط باز شهری است.

فرآیندهای مختلفی برای تصفیه هوا استفاده می‌شود که اثر بخشی آن‌ها متفاوت است. یکی از این روش‌ها فیلتراسیون است. در روش فیلتراسیون تصفیه هوا و پاک‌سازی آن از طریق فیلتر هوا انجام می‌شود. در این روش گیراندازی یا به عبارتی جذب ذرات معلق در هوا با روشی که روش طرد نام دارد اندازه‌گیری می‌شود.

در واقع در دستگاه‌هایی که از روش فیلتراسیون برای پاک‌سازی هوا در آن‌ها استفاده می‌شود هوا از طریق فیلتر با فشار بسیار زیاد وارد دستگاه می‌شود و ذرات موجود در هوا به صورت فیزیکی گرفته می‌شوند.

نحوه استفاده از دستگاه تصفیه هوا

بسته به برند سازنده دستگاه تصفیه هوا و مدل دستگاه، فیلترهایی که روی آن تعبیه شده است متفاوت است. اما یک دستگاه کامل که از نظر قابلیت‌های مختلف از جمله فیلترهای تصفیه هوا کامل باشد، معمولاً دارای ۷ فیلتر متفاوت است که نام این فیلترها به همراه کاربرد آن‌ها را در ادامه توضیح خواهیم داد. این فیلترها در دستگاه‌هایی استفاده می‌شوند که تصفیه هوا را به روش فیلتراسیون انجام می‌دهند.

پیش فیلتر دستگاه

در دستگاه تصفیه هوا قطعه‌ای به نام پیش فیلتر وجود دارد که اولین و مهم‌ترین ویژگی آن قابل شستشو بودن آن است. این قطعه قادر به جذب ذرات ریز و درشت معلق در هوا مثل پرز، موی حیوانات، ذراتی که باعث بروز آلرژی در فرد می‌شوند و همچنین برخی از ذرات گردوخاک معلق در هوا است.

فیلتر پلاسما

در اکثر دستگاه‌های تصفیه هوا، پالایه‌ای به نام فیلتر پلاسما وجود دارد که با استفاده از بارهای الکتریکی آراب معلق در هوا که اندازه آن‌ها نسبتاً ریز است را جذب می‌کند.

فیلتر کربن فعال

در بسیاری از دستگاه‌های تصفیه هوا پالایه‌ای به نام فیلتر کربن فعال یا همان کربن اکتیو وجود دارد که سطح تماس در آن بسیار بالا است و همین امر منجر به جذب گازهای مضر موجود در هوا مثل فرم آلدئید، H2S و NH3 می‌شود. همچنین این نوع فیلتر قادر به جذب انواع بوها، آلاینده‌های شیمیایی مثل دود و بوی سیگار، بوی مواد شیمیایی و اسپری‌ها است. این فیلتر نیز در اکثر مدل‌های دستگاه تصفیه هوا موجود است.

فیلتر هپا

یکی از بهترین فیلترهایی که روی دستگاه تصفیه هوا تعبیه می‌شود و وجود آن برای هر دستگاهی که کار تصفیه کردن هوا را انجام می‌دهد، لازم و ضروری است، فیلتر هپا است. این فیلتر قادر به جذب مؤثر انواع باکتری‌ها، میکروب‌ها و ذرات با قطر ۰٫۲ است. این فیلتر می‌تواند تا ۹۷ درصد از هوای موجود در محیط را پاک‌سازی و تصفیه کند. به همین دلیل است که در محیط‌های بیمارستانی، اتاق‌های عمل و اتاق‌هایی که باید هوای آن‌ها تمیز باشد، به منظور پاک‌سازی هوای محیط استفاده می‌شود.

در محیط‌های پر گرد و غبار، فیلتر HEPA ممکن است از فیلتر معمولی (پیش­‌فیلتر) استفاده کند که به‌راحتی تمیز می‌شود و ناخالصی‌های بزرگ را حذف می‌کند. پس فیلتر HEPA به پاک‌سازی یا جایگزینی کمتری نیاز دارد. فیلترهای HEPA در دوره کار، اوزون یا فرآورده­‌های فرعی مضر تولید نمی‌کنند.

فیلتر گرمایش یا فیلتر MERV14

این نوع فیلترهای می‌توانند ذراتی که قطر آن‌ها چیزی بیشتر از ۰٫۳ میکرون است را از هوا حذف کنند. راندمان گیراندازی این فیلترها برای ذراتی که قطر آن‌ها بین ۰٫۳ تا ۰٫۱ میکرون است برابر ۷۵ درصد تخمین زده شده است. اگرچه میزان گیر اندازی این فیلترها بسیار کمتر از فیلترهای هپا است اما سیستم هوای مرکزی این فیلترها می‌تواند میزان بیشتر و قابل توجهی از هوا را جابجا کند.

استفاده از فیلتر MERV با درجه بالا می‌تواند نسبت به استفاده از دستگاه HEPA با توان بالا در بخشی از مخارج سرمایه‌­ای اولیه مؤثرتر باشد. متأسفانه، اکثر فیلترهای کوره­ای بدون نصب درزگیر هوا در محل به‌تدریج خارج می‌شوند و این امکان را به هوا می‌دهد تا از اطراف فیلترها عبور کند.

این مسئله برای فیلترهای MERV با راندمان بالاتر به دلیل افزایش مقاومت هوا بدتر است. فیلترهای MERV با راندمان بالاتر معمولاً متراکم‌­تر بوده و مقاومت هوا را در سیستم مرکزی افزایش می‌دهند و این کار به افت بیشتر فشار هوا و در نتیجه افزایش هزینه­‌های انرژی نیاز دارد.

لامپ مولد اشعه فرابنفش یا همان UV

همه ما میدانیم که نور فرابنفش یا همان اشعه فرابنفش خاصیت ضد عفونی کنندگی و از بین بردن انواع باکتری‌ها را دارد. به همین دلیل است که در دستگاه‌های تصفیه هوا که پیشرفته هستند و امکانات قابل توجهی دارند از لامپی که مولد این اشعه است استفاده می‌شود. این نور قادر به از بین بردن انواع مختلف میکروارگانیسم‌های موجود در هوا مثل باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها است.

فیلتر هگا

فیلتر هگا نوعی از فیلترهای موجود در دستگاه تهویه هوا است که از یک ماده نیمه رسانای دی اکسید تیتانیوم ساخته شده است. روی این فیلتر یک لامپ UV تعبیه شده است. به جرئت می‌توان گفت فیلتر هگا یکی از پیشرفته‌ترین انواع فیلترهایی است که می‌توان بر روی یک دستگاه تصفیه هوا از آن استفاده کرد. این نمونه از فیلترها نه تنها قادر به جذب انواع آلاینده‌هایی هستند که به شکل گاز و بخارات شیمیایی مثل بنزین و از این دست تولید می‌شوند بلکه مانع فعال شدن ویروس‌ها نیز می‌شوند.

فیلتر یون منفی

اگر در دستگاه تصفیه هوا، فیلتر بون منفی وجود داشته باشد در نتیجه دستگاه قادر به تلطیف هوای موجود در فضا خواهد بود. به این ترتیب فیلتر یون منفی پالایه‌ای است که هوای محیط را لطیف‌تر و مطبوع‌تر خواهد کرد.

همان‌طور که قبلاً نیز گفته شد در یک دستگاه تصفیه هوا ممکن است همه یا فقط چند نمونه از فیلترهایی که در بالا نامبرده شد، موجود باشند. مسلماً هرچه تعداد این فیلترها بیشتر باشد قدرت و قابلیت‌های دستگاه در ایجاد هوای مطبوع و عاری از هر نوع آلاینده بهتر خواهد بود. چون فیلترهای مختلفی که روی دستگاه تعبیه می‌شوند در اصل وظیفه اصلی پاک‌سازی هوای محیط را بر عهده دارند.

حال که با انواع مختلف فیلترهای موجود در دستگاه تصفیه هوا آشنا شدید باید این موضوع را بدانید که در این دستگاه‌ها به منظور پاک‌سازی هوا دو نوع فناوری تصفیه هوا استفاده می‌شود. این دو نوع فناوری با نام‌های فناوری فعال و فناوری غیر فعال شناخته می‌شوند. دستگاه‌های تصفیه هوا که در آن‌ها از روش فعال برای پاک‌سازی هوا استفاده می‌شود مجهز به فیلتر یون‌های دارای بار منفی هستند.

در واقع این فیلتر یون‌های منفی را در هوای محیط آزاد می‌کند. یون‌های منفی آزاد شده در هوا باعث چسبیدن آلاینده‌ها به سطوح می‌شوند و در نتیجه هوا تمیز می‌شود. اما دستگاه‌های تصفیه هوا که عملکرد آن‌ها با عنوان غیر فعال معرفی می‌شود دستگاه‌هایی هستند که در آن‌ها انواع مختلف فیلترها به منظور حذف آلاینده‌ها تعبیه شده است. از آنجایی که در دستگاه تصفیه غیرپفعال، همه آلودگی هوا داخل دستگاه جمع می‌شود و به سطوح نمی‌چسبند در نتیجه عملکرد این دستگاه‌ها بسیار بهتر از نمونه فعال آن‌ها است.

به غیر از روش فیلتراسیون، روش‌های دیگری نیز برای پاک‌سازی هوا در دستگاه‌های تصفیه هوا استفاده می‌شود که در ادامه به صورت مختصر هر کدام از این روش‌ها را توضیح می‌دهیم. قبل از توضیح این روش‌ها باید بدانید که بهترین و کم عوارض‌ترین روش تصفیه هوا در این دستگاه‌ها استفاده از همان روش فیلتراسیون است. اما برای آشنای شما با انواع مختلف دستگاه‌های تصفیه هوا و عملکرد آن‌ها در تصفیه هوا به معرفی روش‌های دیگر نیز خواهیم پرداخت.

تابش اشعه فرابنفش

یکی از روش‌هایی که برای از بین بردن آلاینده‌ها به خصوص میکروب و ویروس کاربرد دارد، استفاده از اشعه فرابنفش است. این روش برای استریل کردن هر چیزی از تجهیزات و لوازم پزشکی گرفته تا هوای خانه و یا محل‌های عمومی استفاده می‌شود.

در برخی از دستگاه‌های تصفیه هوا علاوه بر استفاده از فیلترهای مختلف برای جذب ذرات آلاینده در هوا از لامپ‌های محافظ دار UV که قادر به تاباندن اشعه فرابنفش هستند استفاده شده است. عملکرد این دستگاه‌ها برای تصفیه هوا به این گونه است که هم از فیلترها و هم از اشعه فرابنفش برای تصفیه و پاک‌سازی هوا استفاده می‌شود.

اما برخی از دستگاه‌های تصفیه هوا نیز وجود دارد که فقط دارای لامپ‌های تاباننده اشعه UV هستند. در این روش میکروارگانیسم‌های موجود در هوا با گذر از روبروی این لامپ‌ها از بین می‌روند و به اصطلاح کشته می‌شوند.

از طرفی نور فرابنفشی که از این لامپ‌ها تولید می‌شود مانع شکل گرفتن میکروارگانیسم‌ها می‌شود. به همین دلیل است که این نوع دستگاه‌های تصفیه هوا برای مکان‌هایی که احتمال شکل‌گیری باکتری و آلودگی در آن‌ها بسیار زیاد است مثل مکان‌های مرطوب انتخاب و گزینه مناسبی هستند.

اما همچنان عملکرد آن‌ها برای مصرف خانگی و یا اداری به پای عملکرد دستگاه‌های تصفیه هوا که در آن‌ها از روش فیلتراسیون برای پاک‌سازی هوا استفاده می‌شود، از نظر کیفیت و قدرت نمی‌رسد.

استفاده از کربن فعال

یکی دیگر از روش‌های پاک‌سازی هوا در دستگاه‌هایی که به عنوان دستگاه تصفیه کننده هوا استفاده می‌شوند، استفاده از کربن فعال است. کربن فعال مادهای متخلخل است. یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌های این ماده توانایی در جذب مواد شیمایی بر پایه مولکول است. اما با وجود این مزیت ایراد بزرگ آن نیز این است که نمی‌تواند ذرات بزرگ را به خود جذب نماید و عملاً دستگاه تصفیه هوا که فقط از کربن فعال در آن استفاده شده است عملکرد کاملی در پاک‌سازی هوا ندارد.

نکته‌ای که در خصوص استفاده از ماده کربن فعال در دستگاه تصفیه هوا وجود دارد و باید حتماً آن را مد نظر گرفت این است که فرآیند جذب در هنگانم استفاده از کربن فعال برای تصفیه هوا باید به حالت تعادل برسد. در غیر این صورت حذف آلودگی‌های به سختی انجام خواهد شد.

در دستگاه‌های تصفیه هوای پیشرفته به منظور افزایش و بهبود عملکرد دستگاه برای جذب آلاینده‌های شیمیایی علاوه بر استفاده از انواع فیلترها به خصوص فیلتر HEPA از فیلترهایی که در آن‌ها کربن فعال قرار گرفته است استفاده می‌کنند. به همین دلیل این نوع دستگاه‌های تصفیه هوا در محیط‌هایی که امکان وجود مواد شیمیایی در هوا بسیار زیاد است استفاده می‌شود.

ایجاد محیط قطبیده شده

یکی دیگر از روش‌ها در پاک‌سازی هوا استفاده از روش قطبیدگی محیط است. این نوع دستگاه‌های تصفیه هوا از کیت‌های الکترونیکی برای تمیز کردن هوا استفاده می‌کنند. در این روش از دستگاه‌های الکترونیکی استفاده می‌کنند که دارای محیط قطبیده با ولتاژ ۲۴ مستقیم یا DC هستند.

اصل علمی مهمی که پایه طراحی این نوع دستگاه‌های تصفیه هوا است، این است که همه ذرات موجود در هوا دارای بار هستند و از همه مهم‌تر اینکه اکثر این ذرات دارای دو قطب هستند. این دستگاه‌ها با ایجاد یک میدان الکترونیکی باعث می‌شوند که زمانی که ذرات از این میدان عبور می‌کنند به سطوح مخصوصی که روی دستگاه تعبیه شده است بچسبند.

روی دستگاه‌های الکترونیکی تصفیه هوا یکسری پد مدیا تعبیه شده است که یک‌بار مصرف هستند و در هر بار استفاده از دستگاه باید حتماً تعویض شوند.

نکته‌ای که در استفاده از این دستگاه‌های تصفیه هوا وجود دارد این است که ذرات بسیار ریزی که توسط پدها جمع‌آوری نمی‌شوند به سایر ذرات از جمله مولکول‌های بو و VOC می‌چسبند و در عبورهای بعدی از این میدان الکتریکی جمع‌آوری می‌شوند.

در دستگاه‌های تصفیه هوای الکترونیکی هرچه میزان بارگیری افزایش یابد، راندمان آن دستگاه بالاتر می‌رود و در نتیجه درصد بیشتری از آلودگی هوا از بین می‌رود. مزیتِ اصلی این نوع دستگاه‌ها این است که هیچ نوع اوزونی توسط این دستگاه‌ها تولید نخواهد شد.

استفاده از روش اکسیداسیون فوتوکالیسیتی

اکسیداسیون فوتوکالیستی یا PCO فناوری نوظهوری در صنعت HVAC است که نه تنها قادر به تمیز کردن هوای داخل محیط بسته است بلکه می‌تواند مانع ورود هوای تهویه نشده به فضای ساختمان نیز بشود. این قابلیت ویژه و مهم روی دستگاه‌های تصفیه هوای مجهز به این تکنولوژی باعث می‌شود تا در مصرف انرژی که برای تصفیه هوا هدر می‌رود نیز صرفه‌جویی زیادی بشود.
باید توجه داشته باشید که اکسیداسیون فوتوکالیسیتی در اصل فناوری به دام انداختن ذرات و آلاینده‌های موجود در هوا نیست بلکه فناوری است که به تمیزی هوا کمک بیشتری می‌کند. از این رو این فناوری باید در کنار تصفیه هوا با استفاده از فناوری‌های فیلترینگ مورد استفاده قرار گیرد. از طرفی این دستگاه‌ها به هیچ عنوان اوزون تولید نمی‌کنند.

استفاده از پالاینده‌های یون‌ساز

روش دیگر برای تصفیه هوا استفاده از پالاینده‌های یون‌ساز است. در این روش از یکسری سوزن باردار به منظور تولید یون‌های هوا یا گازهایی که دارای بار الکتریکی هستند استفاده می‌شود. یون‌های ایجاد شده به ذرات موجود در هوا می‌چسبند و بعد به صورت الکترواستاتیک به صفحه‌های بارداری که بر روی این دستگاه‌ها به منظور جذب آلودگی تعبیه شده‌اند می‌چسبند. این دستگاه‌ها نیز مانند برخی از انواع دستگاه‌های تصفیه هوا، مقداری گاز اوزون تولید می‌کنند اما میزان این گاز بسیار کمتر از میزان مجاز اوزون در هوا بر اساس استانداردهای صنعتی است.

مزیت عمده دستگاه‌های تصفیه هوا که در آن از پالاینده‌های یون‌ساز استفاده می‌شود این است که در آن‌ها هیچ نوع فنی استفاده می‌شود در نتیجه صدای بسیار کمی تولید می‌کنند و مصرف برق در آن‌ها نیز تا حد قابل توجهی کم است.

علاوه بر این یون سازهای فن دار هوا را بسیار سریع تمیز می‌کنند. پالاینده‌های یون‌ساز خانگی و صنعتی که به‌صورت دائمی نصب می‌شوند، رسوب­‌دهنده‌­های الکترواستاتیکی نامیده می‌شوند.

روش‌های دیگری نیز برای تصفیه هوا در دستگاه‌های تصفیه هوا وجود دارد که به دلیل اینکه در کمتر دستگاه تصفیه هوایی از آن‌ها استفاده می‌شود از پرداختن به آن‌ها در این مطلب صرف‌نظر می‌کنیم.

حرف آخر

در این مطلب در خصوص اینکه دستگاه تصفیه هوا چیست و چه کاربردی دارد توضیحاتی ارائه شد. همچنین در خصوص مزایا و معایب استفاده از این دستگاه‌ها نکاتی ارائه شد که بر اساس آن می‌توان گفت با وجود اینکه بسیاری از دستگاه‌های تصفیه هوا عامل ایجاد گاز اوزون در هوا هستند اما به هر حال مزیت‌های استفاده از این دستگاه‌ها بر معایب آن‌ها برتری و ارجحیت دارد.
همچنین ر خصوص عملکرد دستگاه تصفیه هوا، انواع فیلترهایی که در این دستگاه‌ها استفاده می‌شوند و همچنین انواع فناوری‌هایی که در دستگاه‌های تصفیه هوا مورد استفاده قرار می‌گیرند نیز نکاتی ارائه شد.