نیاز ارزی سالیانه لوازم خانگی بین ۱.۲ تا ۱.۳ میلیارد دلار است. ارزرسانی به واحدهای تولیدی لوازم خانگی اما به دلیل کمبود منابع ارزی و بروکراسی ناکارآمد دولتی و بانک مرکزی به کندی صورت میگیرد. از طرف دیگر تهدید جدیدی که صنعت لوازم خانگی را تهدید میکند شکاف تکنولوژیک تولیدات داخلی با استانداردهای جهانی است؛ مشابه روندی که صنعت خودرو طی سالهای گذشته طی کرده است.
تصلا– در حال حاضر بازار لوازم خانگی با کمبود عرضه مواجه است و به عبارت دیگر تولیدات داخلی کفاف تقاضا را نمیدهد و تولیدکنندهها معتقدند کمبود تخصیص ارز منجر شده آنها نتوانند با تمام ظرفیت تولید لوازم خانگی کنند.
از طرف دیگر بانک مرکزی هم مدعی است صادرکنندهها بخشی از ارز خود را به سامانه نیما تحویل ندادهاند به همین دلیل توان بانک مرکزی برای تخصیص ارز کاهش یافته و همین روند منجر به تغییراتی در بازار هم شده به گونهای که بسیاری از خرده فروشیها محصولات خود را بسیار گرانتر از قیمت مجاز میفروشند یا برخی محصولات خود را در انبار نگه داشتهاند تا در موقعیت مناسب همان محصولات را به خریداران پرعطش یا گرفتار بسیار گرانتر بفروشند.
گپ تکنولوژیک تولیدات داخلی لوازم خانگی با محصولات جهانی
در این رابطه آرمان خالقی، عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت در گفت و گو با تصلا با انتقاد از روند کند ارزرسانی به واحدهای تولیدی و مشکل سرمایه در گردش این واحدها میگوید: ادامه روند فعلی در صنعت لوازم خانگی در دو سال آینده منجر میشود محصولات لوازم خانگی در کشور تولید شود که فاصله زیادی با تکنولوژی روز داشته باشد.
خالقی تاکید میکند: باید ارتباط با بازارهای جهانی همچنان ادامه داشته باشد و نباید تولیدات داخلی به بازار تحمیل شوند، زیرا این مقوله منجر میشود که مردم به اجبار هر نوع کالایی را بخرند و این مساله در آینده باعث ایجاد یک گپ با محصولات روز جهانی میشود.
کمکاری اتاق اصناف و ستاد تنظیم بازار
عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه در شرایط کنونی هر دو مقوله گرانفروشی و گرانی تولید رخ میدهد، میگوید: راهکار این موضوع برخورد سطحی با خردهفروشان نیست، بلکه باید مشکل را ریشهای و از طریق افزایش تولید و عرضه این مشکل را رفع کرد، هرچند نظارت بر بازار را نباید فراموش کرد و دستگاههای متولی همچون اتاق اصناف و ستاد تنظیم بازار باید به خوبی وظایف خود را انجام دهند و اگر در شرایط کنونی خلل در بازار وجود دارد ناشی از کمکاری آنهاست.
عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه بخشی از مواد اولیه لوازم خانگی مربوط به محصولات پتروشیمی، فولاد و … است که در داخل تامین میشود، گفت: بخشی از قطعاتی که در لوازم خانگی استفاده میشود همچون، ال سی دی، بورد و … واردات میشوند به همین دلیل تحت تاثیر نوسانات بازار قرار دارند.
گرانی ارز و گرانی ورقهای فولادی
آرمان خالقی با بیان اینکه تقاضا برای محصولات پتروشیمی زیاد است به همین دلیل در بورس با قیمت جهانی عرضه میکنند، افزود: در مورد ورقهای فولادی همین اتفاق میافتد و این محصولات با نرخهای جهانی قیمتگذاری میشوند. در این شرایط وقتی قیمت ارز بالا میرود محصولات پتروشیمی و فولاد گران میشوند و باعث گرانی قیمت تمام شده لوازم خانگی میشود و این با موضوع گرانفروشی متفاوت است، اما این به معنی این نیست که در شرایط کنونی گرانفروشی نیز اتفاق نمیافتد، به عبارت دیگر ضعف نظارت بر واحدهای خردهفروشی منجر به گرانفروشی نیز شده است.
افزایش قیمت قطعات وارداتی یخچال و ای سی دی
عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه قطعات وارداتی مربوط به موتور یخچال، ال سی دی و … که به صورت وارداتی تامین می شود با گرانی دلار بیش از قیمت معمول فروخته میشوند، اظهار کرد: علاوه بر اینکه گرانی ارز باعث بالا رفتن قیمت واردات میشود تحریمها نیز از طرف دیگر منجر به گرانی شده، زیرا واردکنندهها باید محدودیتهای مالی، حمل و نقلی و … را دور بزنند که قیمت واردات را نسبت به شرایط غیرتحریم بسیار گرانتر میکند.
وزارت صمت توان نظارت بر بازار تولیدات داخلی را ندارد
خالقی با تاکید بر اینکه در شرایط کنونی تقاضا به سمت محصولات ایرانی بیشتر شده است، گفت: وقتی اقتصاد متلاطم است، مردم برای اینکه با گرانیهای آینده روبرو نشوند به دنبال خرید لوازم خانگی مورد نیاز خود میروند تا در آینده مجبور نشوند گرانتر بخرند و همین افزایش خرید منجر به عدم تعادل عرضه و تقاضا شده است و وزارت صنعت، معدن و تجارت هم توان لازم برای نظارت بر این بازار را ندارد، از این رو عرضهکنندهها بدون توجه به اینکه چقدر محصول تمام شده کالا را بسیار گران به بازار میفروشند.
نقش بدون متولی بودن وزارت صمت در گرانیها
عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه اتاق اصناف و ستاد تنظیم بازار مسئول نظارت بر بازار هستند، اظهار کرد: اینکه وزارتخانه با سرپرست اداره میشود خیلی به ضعف نظارتی ارتباطی ندارد، زیرا دو بخشی که مسئول نظارت بر بازار هستند ارتباط چندانی با وزیر ندارند و ضعف عملکردی وجود دارد، البته اگر وزیر قدرتمندی وجود داشته باشد ممکن است مطالبه گزارش عملکرد کند و مشکلات کنونی برطرف شود.
خالقی با تاکید بر اینکه متاسفانه مردم لوازم خانگی را با هر قیمتی میخرند، گفت: وقتی عرضه یک کالا کاهش مییابد صنوف هم کالاهای خود را در معرض دید قرار نمیدهند و به نوعی در بازار احتکار رخ میدهد و این موضوع مشکلات بازار را بیشتر کرده و اجناس بسیار گرانتر میشود.
ارز تولیدات داخلی تامین شود
عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت با بیان اینکه امروز کشور به جای اینکه به رفع مشکل به صورت ریشهای بپردازد، به دنبال برخوردهای سطحی است، گفت: در شرایط کنونی برخورد با یک مغازهدار برای اینکه لوازم خانگی را گران میفروشد یک نوع مدیریت سطحی است، بلکه باید مشکل را از سمت عرضه برطرف کرد. از طرف دیگر دولت باید ارز مورد نیاز تولیدکنندهها را تامین کند تا آنها بتوانند محصولات مورد نیاز بازار را به موقع تامین کنند.
تولیدکننده مشکل سرمایه در گردش تولیدکنندهها
عضو هیات مدیره خانه صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اینکه بانک مرکزی ارز را در شرایط کنونی از طریق ارزهای صادراتی تامین میکند، تصریح کرد: هم اکنون یک صف طولانی جلوی بانک مرکزی برای دریافت ارز وجود دارد و بانک مرکزی هم با اولویتبندیها عملا به طول این صف دامن زده است. به عبارت دیگر شرکتی که یک ماه در صف میماند عملا با مشکل سرمایه در گردش مواجه میشود و تا زمانی که ارز به شرکت تخصیص مییابد چند ماه طول میکشد و این روند منجر به اخلال در تولید و بالا رفتن قیمت تمام شده کالا میشود.