تصلا– افزایش قیمت نهادههای تولید، بار دیگر تولیدکنندگان لوازم خانگی را ناچار ساخته تا خواستار دریافت مجوز افزایش قیمت محصولات خود شوند. بررسی نوسان نرخ مواد اولیه نیز بر ادعای تولیدکنندگان صحه میگذارد؛ چنانکه فولاد، آلومینیوم، مس و برنج بهعنوان کالاهای اولیه مورد نیاز صنعت لوازم خانگی در مقایسه با نیمسال ابتدایی سال گذشته بهطور متوسط ۱۵۳٫۵ درصد رشد داشتهاند. از این رو تولیدکنندگان و فعالان بازار با بالابردن قیمت نهایی کالاهای خود درصدد جبران افزایش هزینههای اولیه برآمدهاند و کاهش قیمت لوازم خانگی آرزویی بیش نیست.
در چنین شرایطی مصرفکنندگان و مشتریان لوازم خانگی هستند که بیش از هر بخش دیگری متضرر میشوند و قدرت خرید خود را از دست میدهند.
کارشناسان اعتقاد دارند شهروندان و فعالان بازار تا هر زمانی هم که در انتظار اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری آمریکا بنشینند، در نهایت این سیاستگذاران داخلی هستند که باید بازارها را به سمت تعدیل و اصلاح سوق دهند و از بروز اخلال در بازار جلوگیری کنند.
همانند آنچه چندی پیش در بازار فروش بلیت هواپیما اتفاق افتاد و نمایندگان مجلس با ورود سریع به ماجرا توانستند در یک ضربالاجل قیمت بلیتها را به حالت قبل بازگردانند.
شکلگیری مدینه فاضله
مصوبه ستاد ملی کرونا در زمینه الزام ایرلاینها به استفاده از حداکثر ۶۰ درصد ظرفیت صندلیهای پرواز کافی بود تا بلافاصله آژانسهای هواپیمایی قیمت بلیتهای خود را تا ۱۵۵ درصد افزایش دهند.
با اینکه این شرکتها آزادسازی نرخ بلیت هواپیما، رشد قیمت دلار و رکود ناشی از کرونا را در کنار مصوبه ستاد ملی کرونا وسیله توجیه اقدام خود قرار دادند، اما بلافاصله نمایندگان مجلس به این ماجرا ورود پیدا کردند و طی دو روز وزارت راه و شهرسازی را متقاعد ساختند قیمتها را به حالت قبل برگرداند.
در حالی که رشد بیش از ۲۰۰ درصدی قیمت مسکن طی کمتر از دو سال هم پای وزیر راه و شهرسازی را به مجلس نکشانده بود، اما افزایش قیمت بلیت هواپیما موضوعی بود که محمد اسلامی را وادار به پاسخگویی به بهارستاننشینان کرد. شاید اگر مجلسیها در همه امور چنین مجدانه رفتار میکردند، اکنون شاهد شکلگیری یک مدینه فاضله بودیم.
گرچه میتوان این اقدام مجلس را به فال نیک گرفت، اما از نمایندگانی که با ورود جدی خود به یک بازار میتوانند مقابل سودجوییها بایستند، انتظار میرود همین اهمیت را برای صنعت لوازم خانگی هم قائل شوند و از اختیارات خود برای کنترل و ساماندهی این صنعت استفاده کنند.
زیرا اکثر مخاطبان بازار لوازم خانگی را جوانانی تشکیل میدهند که بهتازگی قصد تشکیل خانواده دادهاند و طبیعتاً میزان پسانداز آنها به اندازهای نمیرسد که با قیمتهای کنونی، از پس خرید تمام مایحتاج خانه برآیند.
رشد سریعتر قیمت لوازم خانگی نسبت به بلیت هواپیما
حال این پرسش مطرح است که آیا نمایندگان مجلس واقعاً دغدغه معیشت مردم را دارند که در ماجرای مخالفت با افزایش قیمت بلیت هواپیما این موضوع را به اهرم فشار خود تبدیل کردند؟ به نظر میرسد امروز اگر شهروندان دغدغه معیشتی هم داشته باشند، بیشتر نگران رشد لجامگسیخته قیمت مایحتاج ضروری خود مانند لوازم خانگی هستند تا اینکه هر روز اخبار مربوط به نرخ بلیت هواپیما را چک کنند.
بر این اساس نباید ردای نماینده ملت را بر تن کرد و با این پوشش به دنبال دغدغههای گروهی خاص رفت.
نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی اگر امروز دغدغه تأمین معیشت و رفاه شهروندان را دارند، بهتر است اقدامی عملی در راستای حفظ قیمت لوازم خانگی انجام دهند و حتی مانند بلیت هواپیما، نرخها را به حالت قبل برگردانند. انداختن توپ در زمین دولت و تأکید بر تشدید تحریمها نیز معنایی جز شانه خالی کردن از زیر بار مسئولیت و ارسال سیگنال منفی به بازار ندارد.
اگر در مهر ماه ایرلاینها به یکباره نرخ بلیتهای خود را افزایش دادند، رشد قیمت لوازم خانگی از چندی پیش آغاز شده و فروشندگان هم دیگر با جمله «اگر امروز نخری، فردا گرانتر میشود» به استقبال مشتریان میروند. تلویزیون ۵۵ اینچ ایکس.ویژن که در انتهای سال گذشته هفت میلیون و ۹۴۰ هزار تومان قیمت داشت، اکنون در بازار حداقل ۱۰ میلیون و ۴۵۰ هزار تومان عرضه میشود.
بهای تلویزیونهای ۴۹ اینچی جی.پلاس نیز از سه میلیون تومان به بیش از ۱۰ میلیون تومان رسیده است. همچنین اجاق گاز سینجر مدل SG-ECO 5051 از دو میلیون و ۸۰۰ هزار تومان به شش میلیون رسیده تا رشد سه میلیون و ۲۰۰ هزار تومانی را ثبت کرده باشد.
بررسی بازار یخچال و فریزر نیز نشان میدهد فقط در یک نمونه ساید بای ساید اسنوا S8-2261 که در پایان سال گذشته ۱۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان عرضه میشد، اکنون تا نرخ ۳۲ میلیون تومان هم نرخگذاری شده است.
بازار ماشین لباسشوئی هم شرایط چندان بهتری ندارد و قیمتهای فروش این کالا بین دو تا سه برابر افزایش داشتهاند. بهعنوان مثال ماشین لباسشویی جی.پلاس مدل B1382 از پنج میلیون و ۲۲۵ هزار تومان به ۱۰ میلیون و ۴۲۰ هزار تومان رسیده است.
این افزایش قیمتهای بیش از ۱۰۰ درصدی، نه طی چند سال، بلکه فقط در طول هشت ماه اخیر رقم خوردهاند و با سرعت بیشتری نسبت به کالاها و خدمات دیگر، ازجمله بلیت هواپیما پیش رفتهاند. امروز اگر مشتریان لوازم خانگی به خرید ارزانترین برندها هم رضایت دهند، باید بالغ بر ۳۰ میلیون تومان فقط برای خرید یخچال کنار بگذارند؛ یعنی برابر با کل دستمزد تعیینشده کارگران حداقلیبگیر طی یک سال.
در حالی که وزارت صمت از رشد ۵۴ درصدی تولید لوازم خانگی طی نیمه نخست سال جاری خبر میدهد، اما گشت و گذاری در بازار نشان میدهد فروشندگان تمایل چندانی به فروش محصول ندارند و در بسیاری از مواقع از نبود کالا سخن میگویند.
اولویت نرخ بلیت هواپیما بر کاهش قیمت لوازم خانگی!
در چنین شرایطی که بازار لوازم خانگی هر روز در عمق بیشتری از رکود تورمی فرو میرود، نمایندگان مجلس بیش از آنکه اقدام عملی در راستای کاهش قیمت لوازم خانگی انجام دهند، همچنان در جستوجوی دلیلی برای توضیح و توجیه علت گرانیها هستند و برخی از آنها نیز به گفتاردرمانی بسنده میکنند.
روحالله عباسپور، عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس، چندی پیش شبکههای اجتماعی و سایتها را عامل اصلی افزایش قیمت لوازم خانگی دانست. سیدعلی موسوی، دیگر عضو این کمیسیون هم اواخر مهر ماه از بررسی چرایی افزایش قیمت لوازم خانگی در مجلس خبر داد.
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، که در مجلس گذشته هم در همین سمت مشغول به فعالیت بود، بهمن ۹۷ خواستار ورود مجلس به بازار لوازم خانگی شد، اما اکنون پس از گذشت بالغ بر ۲۰ ماه، مسائلی نظیر افزایش نرخ بلیت هواپیما، ساماندهی بازار لوازم خانگی را از اولویت خارج کرده است. کنار هم قراردادن اظهارات نمایندگان در دو حوزه مختلف بهروشنی دوگانگی رفتار آنها را به معرض نمایش میگذارد.
چطور قانونگذارانی که طی دو روز قیمت بلیت هواپیما را به حالت قبل برگرداندند، در طول دو سال نتوانستهاند به بازار لوازم خانگی ورود پیدا کنند؟ این رفتار منفعلانه باعث شده تا فعالان این صنعت درست پنج ماه پس از دریافت مجوز افزایش قیمت، بار دیگر خواستار افزایش قیمتها شوند. البته خواسته کارشناسان هم از نمایندگان این نیست که با دستور و زور قیمت لوازم خانگی را کاهش دهند؛ در این زمینه هیچ اقتصاددانی به موفقیت برخوردهای سلبی با بازار باور ندارد.
اما از مجلسنشینان میتوان انتظار داشت که با قانونگذاری صحیح در برابر محتکران و گرانفروشان بایستند و از طریق انحصارزدایی، قیمتها را به حالت تعادل بازگردانند. شاید امروز افراد زیادی در جامعه نگران تغییر قیمت بلیت هواپیما باشند، اما پربیراه نیست که گفته شود تمامی شهروندان منتظر بروز آرامش و ثبات در بازار لوازم خانگی هستند.